Một số kết quả bước đầu phát triển Du lịch cộng đồng honmestay tỉnh Nghệ An
      Nghệ An là tỉnh nằm ở trung tâm vùng Bắc Trung Bộ, nơi có Tài nguyên Du lịch đa dạng, phong phú, văn hóa bản địa đặc sắc. Trong những năm gần đây Du lịch cộng đồng honmestay được các Cấp ủy đảng và chính quyền các cấp đặc biệt quan tâm xác định, Đây là một sản phẩm đặc thù trong Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). đến hết năm 2022 đã có 09 điểm du lịch cộng đồng đạt chuẩn 03 sao OCOP (Bản Nưa xã Yên Khê; bản Khe Rạn xã Bồng Khê (huyện Con Cuông); bản Hoa Tiến xã Châu Tiến (huyện Quỳ Châu); Điểm du lịch cộng đồng, sinh thái Làng Xiềng - Pha Lài - Sông Giăng xã Môn Sơn (huyện Con Cuông); Điểm du lịch sinh thái tâm linh Đền - Chùa rú Gám Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ xã Xuân Thành; Điểm Du lịch sinh thai tâm linh nhà thờ đá Bảo Nham Hộ kinh doanh Phạm Công Hải; Điểm du lịch di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Đức Hoàng; Điểm Du lịch văn hóa tâm linh di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật Đền Cả - Chùa Bảo Lâm và nhà lưu niệm đồng chí Phan Đăng Lưu Công ty TNHH Sắc Việt Travel; Điểm Du lịch Hòn Mát Công ty TNHH Dịch vụ du lịch Hòn Mát huyện Nghĩa Đàn, Đã góp phần bảo tồn, gìn giữ bản sắc và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; khai thác và phát huy các tiềm năng thế mạnh về tài nguyên Du lịch tự nhiên và các giá trị văn hóa của các địa phương trong tỉnh, bước đầu tạo ra sinh kế mới góp phần đã góp phần tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 180 lao động thường xuyên và 90-100 lao động thời vụ, với thu nhập bình quân 4 - 4,5 triệu đồng/người/tháng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn; đặc biệt, là phát huy vai trò phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số, điển hình như: Làng du lịch cộng đồng (Homstay) bản Hoa Tiến, xã Châu Tiến huyện Quỳ Châu; bản Khe Rạn xã Bồng Khê; Điểm du lịch cộng đồng, sinh thái Làng Xiềng - Pha Lài - Sông Giăng xã Môn Sơn huyện Con Cuông; Điểm Du lịch văn hóa tâm linh di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật Đền Cả - Chùa Bảo Lâm và nhà lưu niệm đồng chí Phan Đăng Lưu Công ty TNHH Sắc Việt Travel; Điểm Du lịch Hòn Mát Công ty TNHH Dịch vụ du lịch Hòn Mát huyện Nghĩa Đàn… đã giải quyết việc làm tăng thu góp phần giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa, cảnh quan môi trường cải thiện cuộc sống, từng bước xóa đói, giảm nghèo cho người dân…
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc phát triển du lịch cộng đồng Nghệ An hiện nay còn có những nội dung tồn tại, hạn chế sau:
      - Bộ phận điều phối quản lý và điều hành dịch vụ tuy đã được thành lập  nhưng trình độ quản trị còn yếu, chưa đề ra kế hoạch cụ thể dẫn đến lúng túng trong việc triển khai, nhất là chưa có kế toán;
      - Cơ chế quản lý/quy định, có quy định quản lý hoạt động dịch vụ nhưng việc tổ chức thực hiện không rõ ràng nhất là khâu phân bổ khách và sự thống nhất trong đa dạng của ẩm thực, một số khâu trong chuổi giá trị, người dân địa phương chưa tham gia quản lý và vận hành.
      - Công tác bảo vệ môi trường trong cộng đồng làm du lịch chưa có giải pháp cụ thể như thu gom rác thải, nước thải thải ra trong hoạt động du lịch, trang thiết bị hạ tầng kỹ thuật cho thu gom rác, xe chở rác thải, bải tập trung xữ lý rác thải còn thiếu.
     - Bộ phận nhận diện quảng bá sản phẩm chưa hoàn thiện, một số diểm chưa quan tâm đến bán hàng lưu niệm, tờ rơi quảng cáo, chưa xây dựng videoclip, tranh ảnh áp phích nếu có thì chưa có tiếng Anh, trong việc xây dựng câu chuyện sản phẩm, cẩm nang liên quan đến sản phẩm dịch vụ du lịch chưa nổi lên tính riêng biệt, đặc sắc, nỗi trội thể hiện trí tuệ bản sắc địa phương;
      - Kiến trúc và cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch đẹp chưa thể hiện kiến trúc mang đậm đặc trưng, đặc sắc vùng miền, chưa kết hợp với bảo vệ, bảo tồn các di sản văn hóa, thiên nhiên, đa dạng sinh học với sản phẩm dịch vụ du lịch;
      - Hầu hết các điểm du lịch cộng đồng chưa đảm bảo về  các điều kiện kinh doanh dịch vụ điển hình như: các hộ, các HTX chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh và đạt chuẩn về kinh doanh dịch vụ theo quy định nhất là dịch vụ lưu trú, vận chuyển, trải nghiệm;
      - Công tác đảm bảo an toàn và an ninh trật tự chưa được quan tâm đúng mức hiện đang còn 50% điểm Điểm du lịch cộng đồng chưa có phương án đảm bảo an ninh trật tự và phòng chống cháy nổ theo quy định, nhân viên bảo vệ và nhân viên phòng chống cháy nổ chưa có chứng nhận chuyên môn;
      - Tính hoàn thiện của quá trình dịch vụ chưa được quan tâm đúng mức hiện tại mới có 6/9 điểm DLCĐ đầu tư điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm truyền thống, sản phẩm làng nghề, sản phẩm OCOP, sản phẩm nông công nghiệp tiêu biểu của tỉnh;  
      - Các hình thức du lịch cộng đồng chưa phổ biến như: Du lịch sinh thái, Du lịch nông nghiệp, Du lịch Làng, Du lịch bản địa, và du lịch văn hóa… các địa phương mới tập trung Du lịch gắn với nghề thủ công truyền thống, việc bảo tồn phát triển, khai thác các nghệ thuật văn hóa truyền thống chưa được quan tâm đúng mức;
      - Sản phẩm dịch vụ du lịch chưa phong phú, da dạng, hấp dẫn, an toàn, chất lượng, mang đặc sắc vùng miền, bên cạnh đó thái độ phục vụ thân thiện, nhanh nhẹn, chu đáo làm ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ;
      - Hệ thống giao thông, hệ thống điện, nước sạch, khu vệ sinh, dịch vụ internet, các hoạt động trình diễn lễ hội, văn hoá mang tính cộng đồng, phát huy đặc sắc văn hóa dân tộc vùng miền chưa cao, hàng hóa dịch vụ về nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng phù hợp mang tích đặc sản địa phương là trong ẩm thực chưa có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Phương hướng phát triển du lịch cộng đồng sắp tới
      - Phát triển du lịch cộng đồng  phải gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của mổi một địa phương nhất định phải đi theo hướng phát triển bền vững. Đây là sự phát triển dựa vào nhu cầu phát triển của thị trường, đồng thời không gây tổn hại đến các khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ mai sau;
      - Phát triển du lịch phải có trách nhiệm với các tài nguyên thiên nhiên, các giá trị văn hóa và dân tộc được định hướng và quản lý theo một phương châm: Kết hợp hài hoà nhu cầu của hiện tại và tương lai trên cả hai góc độ tổ chức, sản xuất du lịch và lĩnh vực tiêu dùng du lịch, nhằm đạt tới một mục đích bảo tồn, tái tạo và phát triển được tài nguyên tự nhiên, giữ gìn và phát huy được bản sắc văn hoá dân tộc và những giá trị linh thiêng của truyền thống.
      Hy vọng rằng trong thời gian tới các ngành các cấp cùng chính quyền địa phương nhất là các chủ thể khắc phục được các tồn tại trên để du lịch cộng đồng của tỉnh nhà tiếp tục phát triển mang lại thu nhập cho cư dân nông thôn./.